دانشکده ی حقوق در سال ۱۳۸۶ با چشم انداز «تبدیـل شـدن دانشکده به اصلی ترین مرکز آموزش و تولیـد علـم حقـوق در کشور و کسب جایگاه شایسته در میان دانشکده های حقوق » فعالیت خویش را در راستای رشـد علمـی کشـور آغاز کرده است. این دانشکده با تحقق چشم انداز گذشته فعلا با چشم انداز جدید که عبارت است از: « دانشکده حقوق تلاش می نماید تا به یک دانشکده کار آفرین در سطح کشور تبدیل شود»، به فعالیت خویش ادامه میدهد.
دانشکده حقوق دانشگاه کاتـب در ابتـدا با دو دیپارتمنت قضـا و حارنوالی و حقوق عامـه و خاصه فعالیت خویش را آغاز و تا سال ۱۳۹۹ با این دو دودیپارتمنت فعالیت خویش را ادامه داد؛ در سال ۱۳۹۹ با ارسال کريکولم جدید و متحـد الشـكل از سوی وزارت تحصیلات عالی، دانشکده حقوق تمامی دانشگاه های کشـور بـا عيـن رشـته تحـت عنـوان رشـته حقـوق فعالیت خویش را بـه شـکـل تـازه و با کریکولم متناسـب بـا بـازار کار افغانستان آغـاز نمـود. در کریکولم جدید تلاش شده تا تحصيـل بـا بـازار کار هماهنگی بیشتری پیـدا کـنـد و از سوی دیگـر بـرای محصلان حقوق، فعالیتهای عملی و کلینیکی بیشتری در نظر گرفتـه شـده است تا در کنار آگاهی های حقوقی مهارتهای لازم را نیز کسب نماید. محصلان حقوق، علاوه بر مضاميـن مربـوط بـه حـقـوق جـزا، حقـوق اساسی، حقوق مدنی و حقوق تجـارت، مضامیـن چـون حـقـوق معـادن، حقـوق مصرف کننـده، حقـوق محیط زیست، مالکیتهای فکری و حقوق کار را نیـز سپری خواهند کرد.
برنامه‌های علمی دانشکده
الف) در مقطع لیسانس: دانشکده حقوق فعلا در مقطع لیسانس یک برنامه تحت عنوان حقوق را با نصاب ملی ارائه می‌نماید و در آینده نزدیک برنامه علمی فقه و قانون را نیز در دستور کار دارد.
ب) در مقطع ماستری: دانشکده حقوق در مقطع ماستری فعلا سه برنامه علمی حقوق جزا وجرم شناسی، حقوق بین الملل و حقوق خصوصی را برا علاقه‌مندان ارائه می‌نماید.
مضامین در دانشکده حقوق به صورت یک یا دو کریدیت ارائه می گردد که در برابر هر مضمون نظری 50 دقیقه زمان در نظر گرفته شده است. محصلان مقطع لیسانس در سمستر هشتم و محصلان مقعطع ماستری در سمستر سوم می‌توانند موضوع منوگراف یا تیزس خود را به کمیته مربوطه ارائه و بعد از تصویب زیر نظر استاد راهنما به اتمام برسانند.
قلمرو کاری فارغ التحصیلان حقوق بسیار وسیع و گسترده میباشد. اصولا حقوق رشته مدیریت کلان جامعه است که فارغ آن می‌تواند در سطح ریاست جمهوری، وزیر، ریاست‌ها، قاضی، حارنوال، وکیل مدافع، مشاوران حقوقی در سطح داخلی و بین المللی، نمایندگی‌های افغانستان در خارج از کشور، حکمیت تجاری داخلی و بین المللی و ….انجام وظیفه نماید.
برخلاف روش معمول در دانشکده های حقوق افغانستان که در آن به رویکردهای عملی و پرکتیک در تدریس مضامین حقوقی کمتر توجه می شوند، در کشورهای دیگر، مخصوصا در کشورهای غربی، دانشکده های حقوق نسبت به رشته حقوق طرز دید متفاوتی داشته و رشته حقوق را بیشتر به عنوان یک رشته مبتنی بر مسلک و مهارت می پندارند تا یک رشته کاملا علمی و اکادمیک. زمانیکه حقوق را به عنوان یک مهارت و یا مسلک مبتنی بر مجموعه ای از مهارت های عملی در نظر بگیریم، باید آنرا به شکل عملی تدریس نموده و از اتکای بیش از حد به روش تدریسی تیوریک و نظری خود داری نماییم. در واقع، حقوق بیش از اینکه یک رشته کاملا علمی و اکادمیک باشد، بیشتر مجموعه ای از مهارت های عملی است که دانشجویان رشته حقوق باید مهارت های لازم را قبل از فارغ شدن از دانشکده های حقوق فرا گرفته و در فردای فراغت بتوانند به صفت قاضی، حارنوالان، وکلای مدافع و مشاروین حقوقی موفق در کشور و یا در خارج از مرزهای کشور ایفای وظیفه نمایند.
با کمال تاسف، باید گفت که روش تدریس مضامین حقوقی به شکلی که در حال حاضر در افغانستان مروج است(بیشترین درسها به شکل نظری و تیوریک تدریس میگردند)، به دانشجویان این رشته در قسمت فراگیری مهارت های لازم عملی از قبیل مهارت نویسندگی حقوقی(نوشتن صورت دعوی، اتهامنامه، دفاعیه، اعتراضیه، انواع قراردادها، نظریه های حقوقی، سایر اسناد و مدارک حقوقی) کمک قابل ملاحظه ای نخواهد کرد. درنتیجه، فارغین دانشکده های حقوق پس از فراغت از دانشگاه در یافتن کار و انجام کارهای مسلکی حقوقی با چالش ها و مشکلات فراوانی مواجه خواهند شد. این مسئله از اعتماد به نفس فارغان حقوق به شکل قابل ملاحظه ای کاسته و در درازمدت برای رشته حقوق خیلی زیان بار خواهد بود.
بنابراین، دانشکده حقوق دانشگاه کاتب با آگاهی از چالش های فوق الذکر و باتوجه به نیازمندی های تخصصی و مسلکی دانشجویان حقوق، از طریق راه اندازی کلنیک حقوقی دیپارتمنت حقوق تلاش می کند تا از اتکای بیش از حد به روش تدریسی نظری فاصله گرفته و زمینه فراگیری عملی و تجربی مهارت های مسلکی و تخصصی را برای دانشجویان این رشته فراهم سازد. درس های عملی ای که در چوکات کلنیک حقوقی ارایه می گردند شامل چهار کریدت درسی است که در طول دو سمستر برای محصلین سمسترهای هفتم و هشتم ارایه خواهند شد. واحدهای درسی مربوط به کلنیک حقوقی از جمله واحدهای درسی اختیاری است. درس های کلنیک حقوقی به شکل ذیل تقسیم بندی و ارایه میگردند:
آنعده از محصلین سمستر هفتم که مضامین اختیاری کلنیک حقوقی را انتخاب میکنند، مکلف اند تا برای یک سمستر به تعداد 2 واحد درسی مضمون پیش نیاز(Pre-Clinic Course) کلنیک حقوقی را با موفقیت سپری نمایند. در جریان 2 واحد درسی متذکره، مضامین مانند نویسندگی حقوقی (نوشتن صورت دعوی، دفاعیه، اتهام نامه، اعتراضیه ها، درخواست های تجدید نظر، روش خانه پوری کردن فورم های 32 گانه ای حارنوالی، نوشتن انواع محضرها، اسناد حقوقی، قراردادها، نظریه های حقوقی، و سایر موارد)، روش تحقیق در رشته حقوق، چگونگی انجام مصاحبه با موکلین، نحوه ارایه مشورت های حقوقی برای اصحاب دعوی در قضایی فامیلی و تجارتی، و موارد لازم دیگر برای محصلین تدریس میگردند. محصلینی که بتوانند به تعداد 2 کریدت مضمون پیش نیاز کلنیک حقوقی را به شکل موفقانه سپری نمایند، واجد شرایط لازم برای ورود به مرحله بعدی یعنی کلنیک حقوقی میگردند.
درمرحله کلنیک حقوقی محصلین که با موفقیت در این دوره شامل شده اند، تحت نظر استادان کلنیک حقوقی که وکلای مدافع برحال میباشند، عملا روی دوسیه های موکلینی که در محاکم دوسیه داشته و با استادان کلنیک حقوقی به صفت وکلای مدافع رسما قرارداد بسته اند، کار خواهند کرد. محصلین کلنیک حقوقی تحت نظر وکلای مدافع در تمام مراحل قضیه و ارایه مشورت های حقوقی به اصحاب دعوی با اساتید کلنیک حقوقی (وکلای مدافع) همکاری نموده و از طریق کار عملی روی دوسیه ها روند طی مراحل قضایا، چگونگی ترتیب دوسیه، طرح دعوِی، دفاع از موکل و سایر موارد لازم را به شکل کاملا عملی تحت نظر وکلای مدافع فرا خواهند گرفت. در آخر سسمتر هشتم و با پایان یافتن دوره چهارماهه کلنیک حقوقی، استاد مربوطه کلنیک فعالیت ها و اجراآت محصلین شامل در کلنیک حقوقی را ارزیابی نموده و ضمن ارایه گزارش به رئیس کلنیک حقوقی و آمر دیپارتمنت حقوق به محصلین نمره کامیابی ویا نا کامی میدهد. از این طریق محصلین شامل در دوره پیش نیاز برای کلنیک و دوره کلنیک حقوقی می توانند مهارت های عملی لازم برای کار در بخش وکالت دفاع و سایر مشاغل مرتبط را فراگرفته و با فراغت از دانشگاه عملا یک وکیل مدافع تمام عیار باشند.
کلنیک حقوقی دانشکده حقوق دانشکاه کاتب به صفت یک نهاد حقوقی تخصصی در چوکات دانشگاه تاسیس و از “بورد مساعدت های حقوقی افغانستان” جواز فعالیت اخذ کرده است. این نهاد همزمان دوهدف عمده را قرار ذیل تعقیب میکند:
1. ارایه خدمات حقوقی برای اصحاب دعوی و فراهم سازی مساعدت حقوقی برای موکلین بی بضاعت؛
2. ارایه تعلیمات حقوقی عملی برای محصلین رشته حقوقی.
بنابراین، کلنیک حقوقی یک نهاد حقوقی- اکادمیک است که در عین زمان هم برای اصحاب دعوی خدمات حقوقی فراهم می سازد و هم برای محصلین رشته حقوق مهارت های عملی و مسلکی را آموزش میدهد. به همین دلیل، کلنیک حقوقی مکلف است تا مضامین قابل تدریس در کلنیک حقوقی را شامل نصاب درسی رسمی دانشکده حقوق نموده و آنرا به تصویب وزارت تحصیلات عالی برساند. درعین زمان برای ارایه خدمات حقوقی، کلنیک حقوق مکلف است تا از “بورد مساعدت های حقوقی” وزارت عدلیه افغانستان جواز فعالیت اخذ نماید. قابل یاد آوری است که مضامین پیش نیاز برای کلنیک حقوقی توسط اساتید دانشکده تدریس و دوره عملی کلنیک حقوقی تحت نظر اساتید کلنیک که وکلای مدافع برحال می باشند، سپری خواهند شد.
به لحاظ ساختاری، کلنیک حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی کاتب دارای یک رئیس، دو استاد، و دو وکیل مدافع میباشد. در سمستر هفتم، دو تن از اساتید دوره پیش نیاز برای کلنیک حقوقی را تدریس نموده و در سمستر هشتم، دوتن از وکلای مدافع عملا با محصلین روی دوسیه های موکلین و اصحاب دعوی کار میکنند.
محصلین که علاقه مند شمولیت در دوره های کلنیک حقوقی هستند، باید واجد شرایط ذیل باشند:
1. محصل برحال دانشکده حقوق و علوم سیاسی (دیپارتمنت حقوق) باشد؛
2. محصل سمستر هفتم باشد؛
3. دوره پیش نیاز برای کلنیک حقوقی و همچنین دوره کلنیک حقوقی را از میان مضامین اختیاری انتخاب کرده باشد؛
4. امتحان شمولیت در دوره کلنیک حقوقی را با موفقیت سپری کرده باشد؛
5. مصاحبه انتخاب محصلین برای کلنیک حقوقی را موفقانه سپری نموده باشد؛
6. معدل نمرات اش بالای 75 فیصد باشد؛
7. دارایی مهارت های سخنوری و نویسندگی عالی باشد؛
8. دارای اخلاق نیکو و مهارت های رفتاری- اجتماعی عالی و شخصیت ممتاز باشد؛
9. علاقه مند کار در نهادهای عدلی و قضایی باشد؛
10. به انجام وظایف و تعهدات ناشی از شمولیت در کلنیک حقوقی متعهد و پای بند باشد.
Sharing
